ប្រវតិ្តរបស់ Maria Goeppert Mayer

   

 Maria Goeppert-Mayer (1906-1972) ជាស្រ្តីរូបវិទូអាល្លឺម៉ង់

និងគណិតវិទូម្នាក់។រូបវិទ្យារបស់នាងបានរួមចំណែកដ៏សំខាន់

ហើយនាងបានទទួលពានរង្វាន់ណូបែលរូបវិទ្យាក្នុងឆ្នាំ1963។

នាងគឺជាស្រ្តីទី1ដែលឈ្នះពានរង្វាន់ណូបែលសម្រាប់ទ្រឹស្ដីរូប

វិទ្យា និង ជាស្រ្តីទី2 នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តដែលឈ្នះពានរង្វាន់ណូ

បែល ហើយស្រ្តីទី1 ដែលឈ្នះពានរង្វាន់ណូបែលគឺ MarieCurie។ 

នាងមានភាពល្បីល្បាញបំផុតសម្រាប់ការដាក់ស្នើរអាតូមនុយក្លេ

អ៊ែរ។ Maria Goeppert Mayer បានរៀបការជាមួយលោក Joseph 


Edward Mayer និង បានផ្លាស់ទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក កន្លែងដែលគាត់ជាសាស្រ្តាចារ្យរង

នៅឯសកលវិទ្យាល័យ Johns Hopkins។ នៅឆ្នាំ 1937 នាងបានផ្លាស់ទៅសកលវិទ្យាល័យ

Columbia។ ក្នុងអំឡុងសង្រ្គាមលោកលើកទីII នាងបានបម្រើការងារសម្រាប់គម្រោង

ManhattanនៅColumbiaស្ដីពីការបំបែកអ៊ីសូតូបជាមួយលោកEdwardTellerនៅទីក្រុង

LosAlamosនៅមន្ទីរពិសោធន៍ការអភិវឌ្ឍន៍កំលាំងគ្រាប់បែករបស់Teller។បន្ទាប់ពីសង្រ្គាម

MariaGoeppertMayerបានក្លាយជាសាស្រ្តាចារ្យស្មគ្រ័ចិត្តរងនៃរូបវិទ្យានៅសកលវិទ្យា

ល័យChicago(កន្លែងដែលTellerនិងប្ដីរបស់នាងធ្វើការ)និងជារូបវិទូជាន់ខ្ពស់នៅក្បែរ

Argonneជាមន្ទីរពិសោធន៍ជាតិ។នាងបានបង្កើតម៉ូដែលគណិតវិទ្យាសម្រាប់រចនាសម្ព័ន្ធ

នៃសំបកនុយក្លេអ៊ែរសម្រាប់ការដែលនាងបានទទួលពានរង្វាន់ណូបែលរូបវិទ្យាក្នុងឆ្នាំ1963 

ដែលនាងបានចែករំលែកជាមួយនឹងJ HansDJensenនិងEugeneWinger។នៅឆ្នាំ1960 

នាងត្រូវបានតែងតាំងជាសាស្រ្តាចារ្យពេញលេញនៃរូបវិទ្យានៅសកលវិទ្យាល័យ 

CaliforniaនៅSanDiego។​​​

          ជីវិតដើមនិង​អាជីព

MariaGoeppertMayerកើតនៅថ្ងៃទី28ខែមិថុនាឆ្នាំ1906នៅKattowitz​ប្រទេសអាឡឺម៉ង់។

នាងគឺជាកូនតែមួយគត់របស់លោកFriedrichGoeppert​គាត់ជាសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកជំងឺកុមារ

នៅឯសកលវិទ្យាល័យGöttingenនិងលោកស្រីMarianeeWolffដែលជាអតីតគ្រូបង្រៀន

តន្ត្រី។នៅពេលដែលនាងនៅក្មេងគ្រួសារបស់នាងបានផ្លាស់ទៅGöttingenនៅឆ្នាំ1910ជា

កន្លែងដែលMariaបានទទួលការអប់រំនៅសាលាវេយ្យាករណ៍ក្មេងស្រីមួយកន្លែងដែល

ដំណើរការដោយsuffragettes។សាលានេះបានក្ស័យធននៅឆ្នាំបន្ទាប់ប៉ុន្តែនាងបានឆ្លង

កាត់ការពិនិត្យជាសហការីដោយគ្មានសញ្ញាប័ត្រថ្នាក់ខ្ពស់និងទទួលបានបណ្ឌិតរបស់នាង

នៅសកលវិទ្យាល័យGöttingenនៅឆ្នាំ1930។​នៅនិទាឃរដូវឆ្នាំ1924,Mariaបានចូល

សកលវិទ្យាGöttingenជាកន្លែងដែលសិក្សាគណិតវិទ្យា។​នៅថ្ងៃទី19ខែមករាឆ្នាំ1930,

MariaបានរៀបការជាមួយលោកJosephEdwardMayer។អ្នកទាំងពីរបានជួបគ្នានៅពេល

ដែលJosephបានឡើងជិះទូកជាមួយក្រុមគ្រួសារMaria។អ្នកទាំងពីរបានផ្លាស់ទៅសហរដ្ឋ

អាមេរិកប្រទេសកំណើតរបស់Joseph​ជាកន្លែងដែលគាត់ត្រូវបានគេផ្ដល់ជាសាស្រ្តាចារ្យរង

ផ្នែកគីមីសាស្រ្តនៅឯសកលវិទ្យាល័យ​JohnsHopkins។ពួកគេមានកូនពីរនាក់គឺMariaAnn

និងPeterConrad។

សហរដ្ឋអាមេរិក

ច្បាប់យ៉ាងតឹងរឹងប្រឆាំងនឹងបក្សពួកនិយមបានរារាំងសកលវិទ្យាល័យJohnsHopkinsក្នុង

ការជួលMariaជាសមាជិកមហាវិទ្យាល័យមួយប៉ុន្តែនាងត្រូវបានគេផ្ដល់ការងារជាជំនួយ

ការនៅក្នុងនាយកដ្ឋានរូបវិទ្យាដែលធ្វើការឆ្លងឆ្លើយជាមួយអាឡឺម៉ង់។នាងបានទទួលប្រាក់

ខែតិចណាស់ដែលធ្វើការនៅកន្លែងនោះ។នាងបង្រៀនវគ្គសិក្សាមួយចំនួនហើយបានចេញ

ផ្សាយក្រដាសដ៏សំខាន់នៅលើបែតារលួយទ្វេរដងនៅឆ្នាំ​1935។​នាងបានវិលត្រឡប់មក

Göttingenវិញក្នុងរដូវក្ដៅឆ្នាំ1931ហើយនៅឆ្នាំ1932និងឆ្នាំ1933ដើម្បីធ្វើការជាមួយអតីត

អ្នកត្រួតពិនិត្យBornហើយសរសេរអត្ថបទជាមួយគាត់សម្រាប់HandbuchderPhysik។

ការងារនេះបានបញ្ចប់នៅពេលដែលNSDAPឡើងកាន់អំនាចនៅឆ្នាំ1933ហើយវិទ្យាល័យ

ជាច្រើនរួមទាំងBornនិងFranckបានបាត់បង់ការងាររបស់ពួកគេ។លោកJoeMayerត្រូវបាន

គេបណ្ដេញចេញនៅឆ្នាំ1937។គាត់បានបញ្ជាក់ថានេះជាការស្អប់របស់ស្រ្តីទៅលើបុរសវិទ្យា

សាស្រ្តផ្នែករាងកាយគាត់គិតថាបង្កឡើងដោយវត្តមានMariaនៅក្នុងមន្ទីរពិសោធន៍នេះ។

Herzfeld​បានឯកភាពនិងបន្ថែមទៀតថាដោយមានMaria,Franckនិង​Herzfeldនៅក្នុងJohns

Hopkinsហើយមួយចំនួនបានគិតថាមានអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តអាឡឺម៉ង់ជាច្រើននៅទីនោះ។មាន

ពាក្យបណ្ដឹងពីសិស្សមួយចំនួនដែលអានមុខវិជ្ជាគីមីរបស់Mayerថាដោយសារមានរូបវិទ្យា

ទំនើបច្រើនពេក។Mayerបានឡើងតំណែងនៅសកលវិទ្យាល័យColumbiaជាកន្លែងរបស់

ប្រធាននាយកដ្ឋានGeorgePegram​បានរៀបចំការិយាល័យមួយសម្រាប់GoeppertMayer

ប៉ុន្តែនាងមិនបានទទួលប្រាក់ខែទេ។ថ្មីៗនេះនាងបានធ្វើជាមិត្តភក្តិដ៏ល្អជាមួយHaroldUrey

និងEnricoFermi​ដែលមកដល់Columbiaនៅឆ្នាំ1939។ ដោយប្រើតាមគំរូThomas-Fermiនាង

បានព្យាករណ៍ថាពួកគេនឹងបង្កើតជាស៊េរីថ្មីមួយដែលស្រដៀងទៅនឹងធាតុកម្រនៃផែនដី។

          គម្រោងManhattan

នៅខែធ្នូ ឆ្នាំ 1941, Goeppert Mayer បានឡើងតំណែងជាអ្នកអាជីពជាលើកដំបូងរបស់នាង ហើយ

នាងបានបង្រៀនក្រៅម៉ោងផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តនៅឯវិទ្យាល័យ Sarah Lawrence។ នៅនិទាឃរដូវ

ឆ្នាំ 1942 ដោយសហរដ្ឋអាមេរិកមានការច្របូកច្របល់នៅក្នុងសង្រ្គាមលោកលើកទីII នាងបាន

ចូលរួមជាមួយគម្រោង Manhattan។​​​​ ​នៅខែកុម្ភះ ឆ្នាំ 1945 លោក Joe បានបញ្ចូនទៅសង្រ្គាមនៅប៉ា

ស៊ីហ្វិចហើយ Goeppert Mayer បានសម្រេចចិត្តចាកចេញពីកូនរបស់នាងនៅទៅក្រុង New York 

និងចូលជាមួយក្រុម Teller នៅមន្ទីរពិសោធន៍ នៅទីក្រុង Los Alamos។ លោក Joe បានត្រឡប់

មកពីប៉ាស៊ីហ្វិចលឿនជាងការគិតទុក ហើយពួកគេបានត្រឡប់ទៅទីក្រុង New York ទាំងអស់គ្នា

នៅខែកក្កដាឆ្នាំ 1945។ នៅខែកុម្ភះ ឆ្នាំ 1946 លោក Joe បានក្លាយជាសាស្ត្រាចារ្យនៅនាយកដ្ឋាន

គីមីវិទ្យា ហើយវិទ្យាស្ថានថ្មីនេះប្រើសម្រាប់សិក្សាពីនុយក្លេអ៊ែរនៅឯសកលវិទ្យាល័យ Chicago និង 

Goeppert Mayer បានក្លាយជាសាស្ត្រាចារ្យរងស្មគ្រ័ចិត្តផ្នែករូបវិទ្យានៅសាលានេះ។នៅពេល

ដែលមន្ទីរពិសោធន៍ជាតិបានបង្កើតឡើងនៅក្បែរ Argonne នៅថ្ងៃទី 1 ខែកក្កដា ឆ្នាំ1946, 

Goeppert Mayer ត្រូវបានផ្ដល់ជូនផងដែរនូវការងារក្រៅម៉ោងនៅទីនោះជារូបវិទូជាន់ខ្ពស់នៅ

ផ្នែកទ្រឹស្ដីរូបវិទ្យា។

          គំរូសំបកនុយក្លេអ៊ែរ

ក្នុងអំឡុងពេលដែលនាងនៅទីក្រុង Chicago និង Argonne នៅចុងឆ្នាំ 1940, Goeppert Mayer បាន

បង្កើតគំរូគណិតវិទ្យាសម្រាប់រចនាសម្ព័ន្ធនៃសំបកនុយក្លេអ៊ែរដែលនាងបានចេញផ្សាយនៅក្នុងឆ្នាំ 

1950។ នៅឆ្នាំ 1963, Goeppert Mayer, Jensen និង Wigner បានចែករង្វាន់ណូបែលសម្រាប់រូប

វិទ្យា ”សម្រាប់ការរកឃើញរបស់ពួកគេទាក់ទងនឹងរចនាសម្ព័ន្ធសបកនុយក្លេអ៊ែរ”។

          ការស្លាប់និងមរតក

នៅឆ្នាំ 1960, Goeppert Mayer ត្រូវបានតែងតាំងជាសាស្រ្តាចារ្យពេញលេញនៃរូបវិទ្យានៃសកល

វិទ្យាល័យ California នៅ San Diego។​ ទោះបីជានាងបានទទួលរងជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរ

ក្បាលរយះពេលខ្លី បន្ទាប់ពីការមកដល់ទីនេះក៏ដោយ ក៏នាងបានបន្តការបង្រៀននិងស្រាវជ្រាវ

សម្រាប់ចំនួនមួយឆ្នាំ។ នាងត្រូវបានជាប់ឆ្នោតជាសមាជិកនៃជនជាតិអាមេរិកបណ្ឌិតសភានៃ

សិល្បះ និង វិទ្យាសាស្រ្តនៅឆ្នាំ 1965។​ Goeppert Mayer បានស្លាប់នៅ San Diego រដ្ឋ California 

នៅថ្ងៃទី20 ខែកុម្ភះ ឆ្នាំ1972 បន្ទាប់ពីការវាយប្រហារបេះដូង។ នាងត្រូវបានគេកប់នៅឧទ្យាន El 

Camino Memorial ក្នុង San Diego។ បន្ទាប់ពីការស្លាប់របស់នាង​ ពានរង្វាន់ Maria Goeppert 

Mayer ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយសមាគមរាងកាយអាមេរិកដើម្បីគោរពរូបស្ត្រីវ័យក្មេងនៅក្នុងការ

ចាប់ផ្ដើមនៃអាជីពរបស់ពួកគេ។ បើកឲ្យស្រ្តីគ្រប់រូបទាំងអស់ដែលកាន់បណ្ឌិត អ្នកឈ្នះទទួលបាន

ប្រាក់ និង ឪកាសជាភ្ញៀវដើម្បីផ្ដល់នូវការបង្រៀនអំពីការស្រាវជ្រាវរបស់នាងនៅស្ថាប័នសំខាន់

ចំនួនបួន។ កាសែតរបស់នាងគឺនៅក្នុងបណ្ណាល័យ Geisel នៅឯសកលវិទ្យាល័យ California នៅ

ទីក្រុង San Diego។